از امام باقر علیه السلام روایت شده که رسول خدا در جمعه آخر ماه شعبان خطبه اى خواند خدا را ستود و بر او ثنا فرمود سپس گفت: اى مردم ماهى بر شما طلوع کند و شبى در آن است که بهتر از هزار ماه باشد، آن ماه رمضان است، آن ماهى است که خدا روزه آن را واجب کرده و کسى که یک شبش را به نماز خواندن زنده دارد چون کسى است که هفتاد شب را در ماه دیگر زنده دارد و براى کسى که کار نیکى در آن بکند مانند مزد کسى که یک واجبى از واجبات خدا را بجا آورده باشد قرار داده و کسى که یک واجب در آن بجا آرد مانند کسى است که هفتاد واجب در ماه دیگر انجام دهد. آن ماه شکیبائى است، پاداش شکیبائى بهشت است، آن ماه همراهى و همدردی است. آن ماهى است که خدا به روزى مؤمن در آن می افزاید.
هر کس مؤمن روزه دارى را در آن افطار دهد نزد خدا ثواب آزاد کردن یک بنده دارد و گناهان گذشته اش آمرزیده است. عرض شد یا رسول اللَّه همه ما نتوانیم که روزه دار را افطارى دهیم، فرمود: خداى تبارک و تعالى کریم است، این ثواب را به کسى هم که جز بیک شربت شیر توانا نیست و با آن روزه دارى را افطارى داده، مى دهد یا به یک شربت آب شیرین و چند خرما که بیشتر از آن نتواند داد.
هر کس در این ماه کار بنده خود را سبک کند خدا حساب او را سبک گرداند. این ماهى است که آغازش رحمت و میانهاش آمرزش و پایانش پذیرفتن درخواست ها و آزادى از آتش است. در آن از چهار خصلت بى نیاز نیستید، که با دو خصلت خدا را خشنود کنید و با دو خصلت رفع نیاز خود نمائید، اما دو خصلتى که خدا را به آنها خشنود می کنید شهادت بر یگانگى خدا و رسالت من است و اما آن دو خصلت که از آن بی نیاز نباشید این است که از خدا حوائج خود و بهشت را درخواست کنید و در آن از خدا تندرستى را درخواست کنید و پناه ببرید در آن به خدا، از آتش دوزخ.۱
و پیامبر اکرم (ص) به اصحاب فرمودند: به شما خبر دهم از چیزى که اگر آن را انجام دهید شیطان از شما به اندازه فاصله مشرق از مغرب فاصله گیرد؟ گفتند: آرى یا رسول اللَّه؛ فرمود: روزه، روى شیطان را سیاه مى کند، و صدقه کمرش را مى شکند، و دوستى در راه خدا و اعانت در کار خیر بیچاره اش مى سازد، و استغفار رگ گردنش را قطع می کند. بعد فرمود: هر چیز زکاتى دارد و زکاة بدن روزه است.
و فرمود: روزه دار گر چه خواب باشد در حال عبادت است تا زمانى که مسلمانى را غیبت نکند. ۲
امام باقر علیه السّلام فرمودند: اسلام روى پنج ستون بنا نهاده شده: ولایت و نماز و زکاة و روزه ماه رمضان و حج.۳
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: هر چیزى بهارى دارد و بهار قرآن ماه رمضان است.۴
امام صادق (ع) فرمودند: دعاى روزهدار بهنگام افطار کردن مستجاب است.۵
امام صادق (ع) فرمودند: هر کس روزه دارى را افطار دهد، به قدر ثواب او برایش خواهد بود.۶
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: خداوند متعال فرماید: روزه براى من است و من پاداش آنم، و براى روزه دار دو خشنودى است: یکى هنگام افطار، دوم وقت ملاقات خداوند عز و جل و قسم به آن کس که جان محمد (ص) به دست اوست، بوى دهان روزه دار نزد خداوند از مشک خوشبو تر است.۷
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: در ماه رمضان ۵ چیز به امت من داده شده که به امت هیچ پیغمبرى پیش از من داده نشد. یکم در شب اول ماه رمضان خداوند به آنها نظر لطف کند و هر کس مورد نظر لطف خدا شد هرگز او را عذاب نکند. دوم در شامگاه، بوى دهانشان نزد خدا از بوى مشک پاکیزه تر باشد. سوم فرشتگان در شبانه روز براى آنها آمرزش خواهند. چهارم خدا به بهشت دستور دهد که آمرزش بخواه براى بندگانم و خود را براى آنها آراسته کن تا رنج و آزار دنیا از آنها برود و وارد ببهشت من و پذیرائى گرم من گردند. پنجم آنکه در شب آخر ماه همه گناهانشان آمرزیده شود، مردى عرض کرد در شب قدر یا رسول اللَّه؟ فرمود نمیدانى که کارگران چون کار خود را تمام کردند مزدشان را دریافت کنند؟۸
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «اى گروه مردمان، چون هلال ماه رمضان طلوع کند، شیاطین سرکش به غل کشیده مى شوند، و درهاى آسمان و ابواب بهشت و درهاى رحمت گشوده مى شود، و ابواب دوزخ بسته مى گردد، و دعا به اجابت مى رسد، و خداى تبارک و تعالى را در هر عید فطرى آزادشدگانى هست که ایشان را از آتش آزاد مى سازد، و در هر شب منادیى ندا مىدهد که: آیا تائبى هست؟ آیا سائلى هست؟ آیا آمرزش خواهى هست؟ [و آن منادى ندا مىدهد که] تا چون هلال شوّال طلوع کند، به مؤمنان ندا مىرسد که: بسوى جوائزتان بشتابید که امروز روز جائزه است.۹
امام صادق (ع) فرمودند: پیامبر (ص) بهنگام افطار کردن مىفرمود:
«اللهم لک صمنا و على رزقک افطرنا فتقبله منا»
یعنى: خداوندا براى تو روزه گرفتیم و با روزى تو افطار مىکنیم و (روزه را) از ما بپذیر. ۱۰
پی نوشت:
خصال- ترجمه کمرهاى ج۱، ص: ۲۳۷
مکارم الأخلاق- ترجمه میر باقرى، ج۱، ص: ۲۶۰
اصول کافى- ترجمه مصطفوى، ج۳، ص: ۳۳
اصول کافى- ترجمه مصطفوى، ج۴، ص: ۴۳۸
مکارم الأخلاق- ترجمه میر باقرى، ج۱، ص: ۵۵
مکارم الأخلاق- ترجمه میر باقرى، ج،۱ ص: ۲۵۹
مکارم الأخلاق- ترجمه میر باقرى، ج۱، ص: ۲۶۰
خصال- ترجمه کمرهاى، ج۱، ص: ۲۸۳
من لا یحضره الفقیه- ترجمه غفارى، ج۲، ص: ۴۲۰
مکارم الأخلاق – ترجمه میر باقرى، ج۱، ص: